środa, 15 grudnia 2010

Piękno ukryte pod maską szpetności


Jednym z wybitnych pisarzy XX – wieku jest bez wątpienia C.S. Lewis – profesor, wykładowca, z zamiłowania teolog, ale przede wszystkim gorliwy chrześcijanin.
W jednej ze swych ostatnich powieści, którą jest właśnie ,,Dopóki mamy twarze" odszedł od swej konwencji książki typowo moralizatorskiej i wyjaśniającej trudne problemy teologiczne i zabrał czytelnika w niezwykłą krainę, w której nie odnajdujemy nic z Narnii, ani tolkienowskiego Śródziemia. Ta powieść to mitologiczna historia Kupidyna i Psyche, ale umieszczona w tajemniczej krainie,
o której Autor mówi niedużo, a która przypomina jakiś kraj rodem z antycznych utworów i podań.

W krainie o nazwie Glome mieszka dziewczyna o tak brzydkiej twarzy, że musi ją zasłaniać chustką. Na zamku wkrótce przychodzi na świat druga córka króla o imieniu Psyche. Dziewczyna jest tak piękna, że wkrótce ludzie zaczynają jej oddawać hołd, a miejscowy kapłan popada w złość wywołaną brakiem kultu do bogini – głazu o nazwie Ungit. Wkrótce na krainę spadają klęski, które są tłumaczone zemstą bogini. Król staje przed wyborem: albo swoje szczęście albo los ludu. Musi poświęcić swą najpiękniejszą córkę, która musi zostać porzucona w górach. Na jej ratunek podąża brzydka dziewczyna – Orual, która bardzo kocha swą siostrę. Nie wie, że Psyche czeka lepszy los i stanie się nową boginią.

W książce Lewis zawarł odwieczne pytanie o rolę człowieka i jego stosunek do tego, co go przerasta. Nie ma tu odniesień do żadnej religii, a jedynie ukazany jest kult do bóstwa będącego głazem, w którego przymioty wątpi głównie sam kapłan. Orual jest brzydką kobietą, ale po śmierci ojca nie przeszkadza to w tym, aby stała się świetnym królem i przywódcą. Świadczy to o tym, że wygląd nie jest wcale najważniejszy, a mając nawet szpetną twarz można być wartościowym człowiekiem i dobrze wykonywać swoje zadania. Bohaterka poszukuje swej siostry, ale nie czyni tego z zazdrości tylko z poczucia ogromnej miłości. Gubi się w otaczającej ją rzeczywistości. To, co z pozoru wydaje się złe, tak naprawdę stanowi dobro. Orual dowiaduje się, że jej siostra jest nową boginią, o której krążą legendy, a miejscowi budują dla niej świątynie. Także głaz posiadający rzekomo boskie przymioty zostaje zastąpiony posągiem greckiej kobiety. Na krainę spada świeży podmuch młodości, nowości. Stary kapłan ustąpił miejsca komuś młodemu, na tronie siedzi Orual. Która odnosi coraz więcej zwycięstw, jej wierny nauczyciel - Lis zostaje uwolniony i może udać się do rodzinnej Grecji. Bohaterka w końcu zdejmuje chustkę ze wszystkimi tego konsekwencjami. Pokazuje swój prawdziwy, nawet jeśli szkaradny, to prawdziwy – wygląd. Przez całe życie zmagała się z tym ciężarem, ale w końcu zrozumiała, że wygląd nie od niej zależy. To my ludzie hołdujemy piękności, odtrącamy tych, którzy nie mają wyglądu idealnego. We współczesnym świecie panuje przekonanie, że to co lepiej wyglądające jest dużo wartościowsze niż to co brzydkie. Bohaterka doskonale ukazuje to zmaganie się z brzydotą i odtrącenie nawet przez własnego ojca.

Lewis mówi tu o tym, że to nie my wybieramy sobie wygląd, choroby, głos, ale rodzimy się z nimi. Nie zależy to od nas. Sam tytuł może mówić o tym, że musimy się ukazać przed ludźmi, ale przede wszystkim przed Bogiem. To On nas powołał do życia i dał nam taki wygląd, jaki mamy. Nie możemy udawać kogoś, kim nie jesteśmy i zrzucić tę maskę, pod którą się ukrywamy. Tytułowa bohaterka zrozumiała to pod koniec życia i przestaje się kamuflować.

Niech przesłanie tej książki, które pięknie opisuje jeden z cytatów: ,,(...)ludzie najbardziej wstydzą się rzeczy, których nie mogą zmienić (...)” sprawi, że inaczej będziemy patrzeć na otaczających nas ludzi i bardziej przypatrywać się współczesnym kanonom piękna. Ta pozycja niech jednak będzie przede wszystkim pięknym przeżyciem, zapoznaniem się z barwną historią, przepełnioną tragizmem i bólem oraz pewnego rodzaju optymizmem. Z mojej strony pozostaje tylko życzyć miłej lektury. Pozycja gorąca polecenia i przyjemna w odbiorze. „Dopóki mamy twarze” to Lewis, jakiego wielu nie zna. Także i ten utwór stanowi pewien fenomen w twórczości tego Inklinga, a pod osłoną tej barbarzyńskiej, ale pięknej książki kryje się wiele treści filozoficznych i alegorie odnoszące się do Boga, ale gdzieś głęboko ukryte między stronicami tego ,,mitu opowiedzianego na nowo”. 


Recenzja napisana pierwotnie dla Wydawnictwa Esprit  



--------------------------------------
Cytat pochodzi z: C.S. - ,,Dopóki mamy twarze", wyd. Esprit, Kraków 2010

 Ilustracje kolejno z:
1) http://www.fantasticfiction.co.uk/l/c-s-lewis/till-we-have-faces.htm
2) http://www.esprit.com.pl/index.php/s/karta/id/90
3)http://spyderbytes.deviantart.com/art/Till-We-Have-Faces-11867985?q=boost%3Apopular+in%3Acontests%2F2004%2Fdazcalendar+max_age%3A8h&qo=21

Źródło filmu: http://www.youtube.com/watch?v=29T85S5O5Dw

4 komentarze:

  1. A najlepsze jest to, że możliwość interpretacji dowolna ;-)

    OdpowiedzUsuń
  2. Dowolność jest rzeczywiście, ale to chyba jeden z walorów tej pozycji i świadczy o geniuszu Lewisa. Książka bardzo dobra i każdy znajdzie w niej coś interesującego: historię miłosną, wątek historyczny jakiejś odległej i nieistniejącej krainy, czy coś dla miłośników mitologii.
    Jedna z lepszych książek Lewisa, a nawet tych ważniejszych.

    OdpowiedzUsuń
  3. Osobiście wyskrobałem z lektury coś, co powiedziało mi kilka istotnych rzeczy na temat powołania. Pewnie nadinterpretacja, ale mi się przydała :-)

    OdpowiedzUsuń
  4. Myślę, że to taka książka, z której każdy wyniesie to, co mu potrzeba, co chce znaleźć. Ja wyciągnąłem z niej to, że nie wolno się poddawać, trzeba dążyć do swych ideałów i zrozumieć, że to nie wygląd jest najważniejszy, że liczy się coś więcej - nasze wnętrze. Można się oczywiście ukrywać, tłumaczyć sobie jakieś wymyślone teorie - co więcej: zamknąć się w nich, ale nie jest to zbyt długi stan. Gdy zrozumiemy tę prawdę, dopiero wtedy możemy odnieść sukces i tak jak napisałeś - odnaleźć swe powołanie.

    OdpowiedzUsuń

Labels

Literatura religijna (54) literatura niebeletrystyczna (48) Literatura polska (45) Literatura brytyjska (40) C.S.Lewis (14) różne (14) Edukacja (13) Literatura amerykańska (12) literatura niemiecka (12) literatura francuska (10) J.R.R.Tolkien (8) Literatura włoska (7) Literatura rosyjska (6) F.Dostojewski (5) Poezja (5) Sz. Hołownia (5) życzenia (5) G.Greene (4) Jan Twardowski (4) Konkursy (4) A.Christie (3) J.Bergoglio (3) Jan Paweł II (3) R. Kapuściński (3) literatura argentyńska (3) papież Franciszek (3) Akcje (2) G.K. Chesterton (2) Literatura islandzka (2) M.R. Starr (2) S.Żeromski (2) Stosiki książkowe (2) W.Szymborska (2) Z. Nałkowska (2) literatura skandynawska (2) A. Flegg (1) A.Camus (1) A.Grün (1) A.Seweryn (1) A.Szyszkowska-Butryn (1) Anton Rotzetter (1) B.Ciecierska-Zajdel (1) B.Rzepka (1) C.Duriez (1) C.Miriano (1) C.Randall (1) Ch. Voegel-Turenne (1) Ch.Tolkien (1) David C. Downing (1) E.Mańko (1) E.Orzeszkowa (1) E.Schmitt (1) E.Stachura (1) F.D.Maria (1) F.Hadjadj (1) F.Kafka (1) G. Orwell (1) Grzegorz Sokołowski (1) H.Carpenter (1) H.Hesse (1) J. Bergh (1) J.B. Smith (1) J.Badeni (1) J.Conrad (1) J.Fesch (1) J.K. Stefansson (1) J.Maas (1) J.P.P. Gallagher (1) J.Spillmann (1) J.Stranz (1) J.Witko (1) Josef Dirnbeck (1) K.Minge (1) K.Paterson (1) K.Sobczyk (1) Katyń (1) Kominek (1) L.Dorobczyński (1) L.Fanzaga (1) L.Kołakowski (1) L.Staff (1) M.Batterson (1) M.Behrer (1) M.Clayton (1) M.Gogol (1) M.Grzebałkowska (1) M.Konik-Korn (1) M.Legan (1) M.Majdan (1) M.P. Kozlowsky (1) M.Prokop (1) M.Stanzione (1) Muzyka (1) N. Minge (1) O.Pötzsch (1) Ochrona środowiska (1) P. Mathieu (1) P.Coelho (1) P.Krzyżewski i J.Zjawin (1) P.Thompson (1) Paul L. Maier (1) Piotr Gąsior (1) R.Bonneau (1) R.Kusy (1) Renata Chołuj (1) S. Sturluson (1) S.Clément (1) S.I. Witkiewicz (1) S.Mostue (1) S.Wyspiański (1) Smoleńsk (1) T. Tomczyk (1) T.J.Craughwell (1) T.Müller (1) T.Virgo (1) Teatr(u) (po)Świata (1) U.Orlev (1) V.Hribernig-Korber (1) W.Golding (1) W.Gombrowicz (1) W.Nigg (1) W.Sikes (1) W.Strehlow (1) Wielkanoc (1) Wywiad (1) X i XI Muza - czyli co piszczy w filmie (1) Z.Herbert (1) Z.Kaliszuk (1) dramat (1) literatura irlandzka (1) literatura izraelska (1) zapowiedzi (1) święta (1)

Zegar odwiedzin