Dobre, brytyjskie poczucie humoru i cała masa zdrowego absurdu...

,,Artysta gardzi każdym rządem, obala wszelkie konwencje. Poeta lubuje się tylko w chaosie. Gdyby to nie było prawdą, najpoetyczniejszą rzeczą na świecie byłaby kolej podziemna"

Zanim przeczytasz tę recenzję, zrób sobie ciepłą, brytyjską herbatkę i napijmy się z panem G.K. Chestertonem, który tym razem opowie nam swą historię ,,Człowieka, który był Czwartkiem".

(Za zdrowie pana Chestertona!)

W swej książce Autor ukazuje tak ulubioną przez siebie Anglię, ale jego poczucie humoru i skłonność do opisywania absurdów sprawiają, że w jego rodzimym kraju może się wszystko wydarzyć (oczywiście na kartach książki). Poznajemy dwóch poetów, wśród których jeden (Gregory) jest anarchistą. Przeszedł wiele przemian w poszukiwaniu dobrej ,,maski" (był np. biskupem, albo milionerem), ale w tej jednej w pełni się odnalazł. Drugi – Syme, to zwykły wydawać by się mogło poeta. Co taki może? W tle słychać głosy o tajnej naradzie anarchistów, wśród których pojawi się Niedziela, zwany także Krwawą Niedzielą (wszyscy członkowie noszą bowiem imiona pochodzące od dni tygodnia). Jest jeszcze coś – niedawno zmarł Czwartek i na jego miejsce potrzebny będzie kolejny kandydat. O tę posadę stara się Gregory, ale czy jego plany może pokrzyżować nowy kolega, który jak się okazuje, jest członkiem wywiadu policyjnego. Obaj wcześniej nie wiedzieli o sobie tych rzeczy. Oto spotyka się anarchista i policjant, zaraz ma nastąpić zebranie największej na świecie organizacji anarchistycznej, a oni wcześniej nie znając się jeszcze przysięgli sobie, że nie zdradzą swych tajemnic. Co za ironia losu... Przed nami droga ku poznaniu prawdy, a chyba nie trzeba mówić, że biedny Gregory nie został Czwartkiem (a zgadnijcie kto) ? :)

Chesterton w całej książce zadziwia i zaskakuje poprzez nagłe zwroty akcji. To, co wiemy o bohaterach, szybko ulega przedawnieniu i powoduje, że nasz światopogląd się zmienia o 180 stopni i tylko po to, aby znowu się przekręcić kilka razy. Czytelnik może snuć dociekania na temat tego, co za chwilę się wydarzy, ale jego wyobrażenia zapewne się zmienią. ,,Nie ze mną te numery, Chesterton!" - chciałbyś rzec, ale zwyczajnie w świecie nie możesz. No cóż, musi ci wystarczyć skołowanie, które wbrew logice jest nawet bardzo przyjemne. Za to właśnie wielu uwielbia Chestertona – za wyjątkowość jego książek.

No dobra, ale czy słyszał ktoś o ,,policjantach – filozofach", którzy przebywają na artystycznych spotkaniach, żeby przewidzieć zbrodnię czytając sonety? Ja nie słyszałem, ale w książce oni się pojawiają i nawet dobrze im się żyje i pracuje (nie mówiąc już o najgroźniejszych na świecie anarchistach, którzy w myśl powiedzenia ,,najciemniej pod latarnią", siadają na balkonie w bardzo widocznym miejscu i ubrani w garnitury popijają herbatkę obmyślając swe niecne plany – oczywiście nie chcąc wywoływać podejrzeń przechodniów).

Absurdów jest wiele, ale i wydarzenia są tak płynne, że człowiek bez odrobiny fantazji w jednym zakamarku mózgu, w drugim z poczuciem humoru, a na ustach z uśmiechem, może czuć się lekko zagubiony (ale nie ma się czego bać, książka jest po prostu świetna, a moja recenzja zapewne nie przekaże w pełni tej świetności).

Fabuła wydaje się prosta, choć dzięki takiej ilości nagłych zwrotów akcji, ktoś mógłby mi powiedzieć prosto w oczy: ,,Co ty gadasz!". Sposób przekazania tych wydarzeń jednak jest wyjątkowy. Chesterton ma dar niezanudzania czytelnika i w jego ustach zapewne nawet wielotomowa historia starożytnego Egiptu brzmiałaby jak opowieść na dobranoc, a każdy kolejny faraon – jak dobry rycerz lub zły czarnoksiężnik. O fabule niestety nic więcej powiedzieć nie mogę, ponieważ jest tak delikatna, jak poranny kwiat, a ja nie chcę jej zniszczyć. Trzeba przeczytać, samemu się zapoznać w wydarzeniami i wtedy większość będzie wiedziała, o czym mówię. Gdybym streścił główny wątek, to cały ubaw wynikający z książki byłby znikomy.

Ostatnie strony trzymają tak mocno w napięciu, że nie można się wprost oderwać (jeśli gotujesz na gazie mleko, lub za kilka minut masz gdzieś wyjść – po prostu nie czytaj wtedy, bo się możesz spóźnić lub zadusić zapachem spalonego mleka). Tu wszystko zostaje wyjaśnione, a to, co czytelnik snuł w swej głowie – każda teoria, czy pomysł na wyjaśnienie zdarzeń – to wszystko zostaje porzucone i naprawione w iście epicki sposób. To te ostatnie strony sprawiły, że zakochałem się w tej książce i ona wprost mną zawładnęła. Wszystko zostaje tu odkłamane, a z głębi wyłania się nauka o sensie cierpienia, o roli dobra i zła. To ostatnie kamufluje się, ale nie jest w stanie objąć tego, co stworzone jako dobre i czyste. To te ostatnie rozdziały pokazują przepiękną wizję chrześcijańską, która wraz z lekkością pióra, wypłynęła z Chestertona (a także w jakimś stopniu mówią o Bogu). Nie spodziewałem się takiego zabiegu, szczególnie że książka wydawała mi się trochę polityczna, a nawet trochę społeczna. ,,Żywym człowiekiem" tego pisarza byłem kiedyś zaskoczony, ale ta pozycja jest dla mnie jak mocne wrycie w fotel i zakrztuszenie się brytyjską herbatą... i ten śmiech Chestertona, który mógłby mówić: ,,Nie oceniaj książki, zanim jej nie skończysz!..."

,,(...) Czy chcecie, bym wam wytłumaczył tajemnicę świata? Polega ona na tym, że oglądamy jedynie jego plecy. Na wszystko patrzymy od tyłu i dlatego wszystko wydaje nam się brutalne. To, co widzimy, nie jest drzewem, ale plecami drzewa; a ten obłok, toż to tylko lewa strona obłoku. Czy nie zauważyliście, że wszystko odwraca się od nas i ukrywa twarz? Gdybyśmy mogli zajść od lewej strony i zajrzeć...".

RECENZJA NAPISANA DLA 

         KSIĘGARNI INTERNETOWEJ GLORIA24.PL

        (http://gloria24.pl/ksiazki/czlowiek,,ktory,byl,czwartkiem-356-99335559.html)

--------------------------------------

Cytaty z:

G.K. Chesterton - ,,Człowiek, który był Czwartkiem", tłum. Maria Skibniewska, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1958

Ilustracje pochodzą kolejno z:

1) http://www.literatura.gildia.pl/newsy/archiwum/2008/08/recenzja_czlowiek_ktory_byl_czwartkiem

2) http://neoconsrevolt.blox.pl/2009/12/Czlowiek-ktory-byl-Czwartkiem.html

3) http://zantes.pl/593-czlowiek-ktory-byl-czwartkiem

4) http://www.e-booksdirectory.com/details.php?ebook=5266

5) http://www.coverbrowser.com/covers/bestselling-mystery-thriller-2008/5