Jak wygląda dziś zwyczajne, polskie (już nie mówię światowe) wesele? To zazwyczaj sala pełna gości, przepych, modne stroje, suto zastawiony stół i kapela śpiewająca różne skoczne przeboje (czasem biesiadne, często jednak disco polo-we). Czy tylko tyle? No oczywiście nie, ale jest to myślę, że dobry kontrast do tych dawnych staropolskich wesel, które trwały po kilka dni (i nocy), goście tańcowali, śpiewali, a wokół panował gwar i mnóstwo kolorowych, tradycyjnych strojów. Takie weselisko przedstawia w swoim utworze ,,Wesele" Stanisław Wyspiański. Klasyka, nie klasyka, ale ciekawa i to jeszcze jak!
O czym traktuje sobie książka, to już we wstępie było. Niby nic ciekawego: ot, zabawa, wiadomo – huczna i radosna ( i jest to prawdą). Jest jednak coś zaskakującego i niespodziewanego, ale o ciągu dalszym fabuły troszkę później. Najpierw coś o samej budowie, która jest dosyć ciekawa i odróżniająca książkę od innych dramatów. Autor opiera swą sztukę na krótkich scenkach (co widoczne szczególnie w Akcie I), w których widać rozmowę zazwyczaj dwóch lub trzech osób, nagle przerywaną kolejną sceną i potem kontynuowaną. Nie ma tu monotonni, oj nie ma! Zastosowanie takiego zabiegu wzbudza zaciekawienie i wyróżnia ten dramat. Zupełnie inaczej czyta się przekomicznego ,,Świętoszka" Moliera, albo ,,Antygonę" Sofoklesa, a inaczej właśnie ,,Wesele" (i jest to widoczne już po kilku stronach).
Czymś zupełnie innym, i też wyjątkowym, jest zastosowanie kilku stylizacji np. na język wiejski, którym posługuje się Panna Młoda, podniosłą mowę Poety, lub gwarę księdza, który nie ukrywa swego prostego pochodzenia. Dodatkiem do tego jest humor, którego Wyspiański nie poskąpił. Jego przykładem jest np. kilka ,,chlapnięć" wspomnianej Panny młodej, która nie zawsze wie, co należy powiedzieć w danej sytuacji. Według mnie ona jest po prostu kapitalna. Ten humor bijący od niej wzbudza w czytelniku ciepło i wywołuje uśmiech na twarzy.,,(...)
PANNA MŁODA
Buciki mom troche ciasne.
PAN MŁODY
A to zezuj, moja złota.
PANNA MŁODA
Ze sewcem tako robota.
PAN MŁODY
Tańcuj boso.
PANNA MŁODA
Panna młodo?!
Cóz ta znowu?! To ni mozno.
PAN MŁODY
Co się męczyć? W jakim celu?
PANNA MŁODA
Trza być w butach na weselu. (...)
Nie brakuje też poważnych rozmów, żartów, śmiechu. I zdradzam w tym właśnie miejscu tę niezwykłość dramatu (uwaga, to może być spoiler, w którym opowiem pewne wątki fabuły). Na słowa Poety Młoda Para wywołuje chochoły stojące na polu, a wraz z nimi duchy. To co chcieli, mają. Z żartów wynikło coś dziwnego. Ożywa jeden ze stojących nieopodal chochołów, pojawia się Upiór, a wydarzenia w sposób cięty komentuje królewski błazen – Stańczyk. Ciekawy zabieg, nie powiem, że nie. Poza kilkoma osobami, nikt nawet nie zauważa ich pojawienia, zabawa trwa nadal.
Ci, którzy przejdą przez pierwszy akt, spotkają się właśnie z tymi postaciami, które stanowią wątek fantastyczny tej sztuki.
Ciekawym zabiegiem jest to, że nie wiadomo co się za chwilę zdarzy, kto jeszcze przybędzie spośród postaci nierealistycznych. Atutem jest właśnie to, że akcja jest nieprzewidywalna, aczkolwiek można domyślić się tego, czym zakończy się dramat (może nie dosłownie, ale pobieżnie).
Każdy akt traktuje właściwie o czymś innym. Wszystko łączy się w obraz prostego, wiejskiego wesela, ale poruszane tematy w każdej z części są inne. Chciałbym tu już nic nie mówić o treści, ale nie mogę się powstrzymać przed tym, aby każdy akt podsumować choć jednym słowem. No to tak bardzo ogólnie, aby wytłumaczyć swój pogląd o odmienności każdej z części. Pierwsza to opis wesela, druga to przybycie fantastycznych postaci, a trzecia jest opisem przygotowań do ,,walki o kraj" i finałem tych działań.
I kto tu mówił, że nad klasyką nie można się zatrzymać i także dobrze wspominać poświęcony jej czas?
------------------------------
Źródło cytatu:
1S. Wyspiański - ,,Wesele", wyd. Zielona Sowa, Kraków 2006, str. 22-23
Ilustracje pochodzą kolejno z:
1) http://www.empik-cafe.com/wesele-wyspianski-stanislaw,12337,ksiazka-p
2) http://www.kurtiak-ley.pl/wyspianski-stanislaw-wesele-die-hochzeit/wesele-wyspianski-edycja-kolekcjonerska/
3) http://www.klub.senior.pl/sztuka-kulturoznawstwo/t-piekno-na-ktore-warto-zwrocic-uwage-cz.-iii-page7-1982.html
4) http://u-jaksy.miech.pl/
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz