Tytuł znaczący, bardzo wiele mówiący komuś, kto nie zdąży jeszcze otworzyć książki, poczuć zapachu zadrukowanego papieru. Błądzić to nie znać drogi, często krążyć w kółko, podążać w niewiadomym kierunku, iść przed siebie, w nieznane. A pielgrzym to ktoś, kto ma obraną drogę i kieruje się do celu. Jeśli niewystarczająco zapozna się z zaplanowaną trasą, może się zagubić. Czy zatem Lewis celowo prowokuje, czy też wprowadza czytelnika w pewną grę? Nie jest łatwo na to pytanie odpowiedzieć, bowiem odbiorca sam musi zdecydować, czy dał się porwać w tę wędrówkę. Zapewne uczyni to dopiero po skończeniu powieści, ale fakt, że książka jest alegorią, wcale mu w tym odpowiedzeniu nie pomoże :)
Jana poznajemy w momencie, gdy zaczyna sobie stawiać pytania o świat, o rządzące nim prawa, o Władcę krainy, w której żyje. W umyśle chłopca pojawia się chęć poznania otaczającej rzeczywistości, dążenie do zgłębienia zasad rządzących krainą, kwestii dobra i zła. Jan wyrusza w podróż, w podróż przed siebie, ale nie idzie sam. Towarzyszą mu przeróżne istoty, a na drodze spotyka między innymi Historię, Matkę Kościół, Cnotliwego, a także przedstawicieli nauk takich jak odwieczna filozofia, czy jej siostra teologia. Nie to jest jednak najważniejsze, a cała istota podróży tkwi w tym, co się zmienia we wnętrzu Jana, a także czytelnika, bowiem Lewis nie odmówił sobie, jak na alegorię przystało, zaangażowania w dzieje wykreowanego bohatera odbiorców książki.
O "Błądzeniu pielgrzyma" mówi się, że to autobiografia pisarza. I trudno się z tym nie zgodzić, Lewis stworzył ją po swym nawróceniu, gdy w jego głowie pojawiało się wiele pytań i musiał dla samego siebie na nie odpowiedzieć. Prawdziwą jednak autobiografią Lewisa jest jego "Zaskoczony radością" - książka bardzo osobista, wręcz będąca intymnym i szczerym wyznaniem jednego z najpopularniejszych pisarzy XX wieku. Ale i "Błądzenie..." można nazwać biografią, tyle że duchową, będącą odbiciem duszy jej autora. Pisarz w alegoryczną opowieść o Janie wplata to, co sam przeżył po swym nawróceniu, jakie przeciwności i niebezpieczeństwa go nie ominęły, jak dochodził do prawdy i co rozgrywało się w jego wnętrzu. Nie jest tak, że Lewis nawrócił się raz a dobrze. Tak niestety się nie dzieje, a proces ten musiał się rozciągnąć w czasie. W książce nie zaznamy jednak opisu tego stanu, a podążymy za Janem, który wszystkie te etapy powrotu do Boga może dotknąć namacalnie, ociera się o przeszkody, ale i o momenty będące oczyszczeniem skołatanego wnętrza głównego bohatera. To historia o odnajdowaniu drogi do Stwórcy - czasem niełatwej, ale jednak wartej trudu. Lewisowi tradycyjnie zdarza się prowokować, wysnuwać ciekawe tezy i znajdować ciekawy sposób ich objaśnienia. No bo z logicznego punktu widzenia jeśli już uznajemy Boga, prosimy Go o pomoc, to musimy przy okazji uznać Jego przykazania. Jan spośród wielu pytań musi się i z takim zmierzyć, ale jak to uczynić, gdy tuż obok czekają humaniści, filozofia, albo istoty, które potrafią namieszać w głowie (nawet w sensie pozytywnym).
Wbrew pozorom Lewis wcale nie chce odrzucać racjonalnego myślenia i kierować się wyłącznie zasadami nowej wiary. W swej twórczości do końca życia pozostał osobą, która myślała (i przelewała to na papier) bardzo logicznie. "Błądzenie pielgrzyma" w podtytule ma alegoryczną obronę chrześcijaństwa, rozumu i romantyzmu. Jedno nie wyklucza wcale drugiego. Czytelnik otrzymuje bardzo spójną powieść, która choć alegoryczna, absolutnie nie jest skierowana do młodszego czytelnika, jak miało to miejsce w cyklu narnijskim, gdzie dziecko dostawało baśń, a dorosły co nieco mógł wyczytać między wersami. "Błądzenie..." jest osobistym manifestem Lewisa, wstępem do jego twórczości i otworzeniem nowego rozdziału w jego pisarstwie, ale i w prywatnych badaniach profesorskich. Czytając Lewisa zawsze ma się wrażenie, że stapia się tu literatura z filozofią i teologią. Ta alegoryczna opowieść jest wstępem do tego, co czytelnicy otrzymają za kilka lat i co uczyni pisarza jednym z najsławniejszych twórców XX wieku. Z "Błądzeniem..." jest nie inaczej. To dobry "drugi debiut", w sam raz na nowy rozdział zarówno życia, jak i pracy literackiej.
Za możliwość zrecenzowania książki
dziękuję Wydawnictwu Logos
Recenzja także na Wiadomości 24
No tak, to prawda, że większość kojarzy Lewisa z Narnią - ja sama zawsze gdy komuś o nim opowiadam, zaczynam od: "No wiesz, to ten, który napisał Opowieści..." i każdy od razu wie o kogo chodzi :D
OdpowiedzUsuńNie wiedziałam, że Błądzenie pielgrzyma doczekało się wznowienia - koniecznie muszę przeczytać!
A tak swoją drogą to sporo książek z dorobku Lewisa można nazwać autobiograficznymi :) Pozdrawiam!
Zazwyczaj Lewis pozostaje w cieniu Tolkiena, gdy wspomina się o Inklingach, ale dzięki ekranizacji "Opowieści z Narnii" znowu sobie przypomniano o tym, wg. mnie genialnym, pisarzu. Kiedyś go w Polsce wydawano masowo, ale wiele tytułów pozostało niestety niedostępnych i czasem można je upolować w bibliotece lub na Allegro. Fajnie, że co jakiś czas coś Lewisa się wznawia :) Ja chętnie zapoznałbym się jeszcze z "Listami do nieznajomej", bo w "Smutku" można przeczytać o tym, co czuł Lewis po śmierci Joy, ale poczytanie o tym, jak się ta miłość zaczęła, też byłoby ciekawe :)
UsuńJa ostatnio spotkałem osobę, która Lewisa skojarzyła z ,,Dopóki mamy twarze", ale jednak (niestety) dla większości to autor Narnii, a mam wrażenie, że tej powieści nie traktuje się poważnie. Dla każdego to po prostu baśń, a nie klasyka fantasy :) Skoro do Narnii jest taki stosunek, to i na autora to spada, a szkoda, bo eseje Lewisa są naprawdę bardzo cenne :)
A jeśli chodzi o ten autobiografizm, to masz rację :) z życia wzięte przykłady Lewisa, za które go po prostu uwielbiam, często opierają się na jego własnych przeżyciach :)
Dzięki za odwiedziny i pozdrawiam,
dp
Też chciałabym zdobyć "Listy do nieznajomej", zwłaszcza że część tej historii jest opowiedziana w filmie "Cienista dolina" z Hopkinsem w roli głównej, a ten oglądałam kilka razy i nawet przedstawiałam na maturze z polskiego :)
OdpowiedzUsuńNo tak, Lewisa traktuje się dużo mniej poważnie - i niewiele się o nim wie. Oglądałam kiedyś na youtube filmik o "Opowieściach...". Jego autor wspomniał o tym, że tekst nawiązuje do chrześcijaństwa, a ludzie w komentarzach pisali, że przesadził z wyobraźnią... W każdym razie Lewis chyba zawsze będzie stawiany na półce z bajkami dla dzieci - no chyba że ktoś kiedyś zrobi genialną adaptację którejś z jego książek, bo przecież nic tak nie wpływa na popularność lektur jak filmy z gwiazdami kina (...nigdy nie słyszałam tyle o "Atlasie chmur" i "Hobbicie" co w ciągu ostatnich miesięcy :)).
No ja akurat uwielbiam go za "Listy starego diabła do młodego" - zdecydowanie niebiograficzne, chyba żeby wziąć pod uwagę odczucia i przeżycia - ale chyba we wszystkich pozostałych (może oprócz Dopóki mamy twarze) można znaleźć coś o nim :)