czwartek, 17 maja 2012

Winny za niewinność

,,-(...) Uważają cię za winnego. Twój proces może nawet nie wyjdzie poza niższy sąd. Jak dotychczas, uważa się twoją winę za udowodnioną.
-Ależ ja nie jestem winny (...) to omyłka. Jak może być człowiek w ogóle winny? Przecież wszyscy jesteśmy tu ludźmi, jeden jak drugi (...)".

Z motywem zbrodni i kary można spotkać się na każdym kroku. Właściwie jeśli ktoś jest fanem programów typu ,,Sędzia Anna Maria Wesołowska", ,,Sąd rodzinny", czy też niezwykle popularne ,,Trudne sprawy" i wszystkie tego typu ,,wartościowe" seriale (żeby nie było, że oceniam widzów tego typu programów, to nie oceniam). No dobrze, ale tam mamy wyraźnie zarysowaną zbrodnię i wyrok też zazwyczaj słuszny i sprawiedliwy (czyli tak jak w życiu). Ale czy można być skazanym na śmierć i tak naprawdę nie wiedzieć za co? Absurdalne pytanie? Po przeczytaniu ,,Procesu" F. Kafki zmieniłem zdanie.

Główny bohater, Józef K., to urzędnik prowadzący bardzo nudne życie. Praktycznie praca-dom. Śniadanko podaje mu gosposia, w życiu wyręczają inni ludzie, a jego aktywność ogranicza się wyłącznie do rutyny zawodowej. Pewnego dnia do K. przychodzą tajemniczy ludzie. Bohater dowiaduje się, że jest oskarżony o coś, czego nie zrobił. Zaczyna się proces, Józef chce się bronić, chce dociec sprawiedliwości, czegoś się dowiedzieć, ale jego poszukiwania nie dają zamierzonego celu. Miota się, cofa i pomocy szuka zawsze u kogoś innego. Na chwilę wchodzi w romans, to z kimś rozmawia, to dopytuje się, ale nadal nic. Człowiek jest skołowany na maksa, a znikąd pomocy. Czy ta historia zakończy się happy endem? Nie powinienem chyba zdradzać, ale ostatnie zdanie powieści zamurowało mnie. Dobra książka powinna mieć zakończenie, które na długo zapada w pamięci. Ja po końcówce książki zaniemówiłem. Nie wiem tylko tego, dlaczego ,,Proces" wyrzucono z kanonu. Nie wiem, ale nie wszystko muszę wiedzieć przecież.

Nad wymową książki zastanawiało się wielu. Jedni widzą w niej motyw teatru świata, gdzie człowiek podlega ciągłemu procesowi. Inni chcą dopatrzyć się absurdalności mechanizmów państwa i sądownictwa. Komuś ta historia daje pole do snucia rozważań na temat ludzkiej egzystencji i bezsilności pojedynczego człowieka. Nawet czytałem o tym, że ,,Proces" uznano za moralitet. Powiem szczerze, że książka jest niezwykle tajemnicza i zagadkowa i nie daje się jednoznacznie określić. Już samo to, że została wydana po śmierci autora i pierwotnie miała być spalona, już samo to nadaje jej nie lada smaczku.

Sam nie wiem, który z tych kluczy do analizy powieści jest mi bliższy. Wiem jedno: ta książka nie daje do myślenia, bo ona rozkazuje myśleć, analizować i wyciągać wnioski. Powiem szczerze, że prawie połowa powieści jakoś mi szła, bo chciałem wyłapać fabułę (wiadomo, że czas na lekturę na kilka dni przed maturą pisemną to były tak naprawdę skrawki i ostatnie minuty kończącego się dnia). Główny problem, jakim był absurdalny wyrok i proces, wychwyciłem na samym początku i w miarę upływu stron przypatrywałem się temu wszystkiemu, zmaganiom bohatera i jego życiu, które choć postawione do góry nogami, za wszelką cenę musiało sprawiać pozory normalności. Ale jak grom z jasnego nieba spadł na mnie przedostatni rozdział, którego głębia parzy dłonie trzymające książkę i burzy utarte schematy myślowe (zarówno te o życiu, jak i o powieści). Nie wiem, może to ja dopiero w tym miejscu dostrzegłem to, co inni znacznie wcześniej? Wiem natomiast, że pełna analiza i wyłapanie wszystkich ,,smaczków" wymaga wielokrotnej lektury. Ja odkładam na półkę do ponownego czytania i jeszcze nie jeden raz wrócę do tejże powieści.

---------------
Okładka pochodzi z:
http://grono.net.pl/franz-kafka/topic/1708090/sl/proces-a-proces/

10 komentarzy:

  1. mnie się ta ksiązka bardzo podobała.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. :) nie jestem sam :)
      Dzięki za odwiedziny i komentarz :)

      Usuń
  2. Ostatnio dokładnie przemęczyłam motyw zbrodni i kary - odpowiadałam z książki Dostojewskiego na ustnej maturze :) Wracając jednak do "Procesu" - mam tę książkę w planach i bardzo, bardzo chciałabym ją przeczytać! Ach, ile planów (czytelniczych) na te wakacje... :)

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Rozumiem Cię aż nazbyt dobrze :) Sam już miałem mdłości na widok swojej prezentacji, a przecież miałem temat przez siebie zgłoszony (literackie inspiracje Tolkiena i C.S. Lewisa :) Ale prezentacja o Dostojewskim - coś cudownego, bo i pisarz genialny :)

      A wracając do ,,Procesu" to serdecznie polecam, bo książka niezbyt gruba (tak do 100 stron) i przyjemna, choć momentami skomplikowana. Jeśli lubisz książki nieprzewidywalne i wciągające, to myślę, że spodoba Ci się :) Na pewno jakoś pomieścisz w planach :) Też mam spory stosik, a jeszcze chcę w te wakacje Dostojewskiego razy 2 przeczytać (i to po 700 stron). Trzymam kciuki za udane czytelniczo wakacje :)

      Pozdrawiam,

      dp

      Usuń
    2. Świetny temat! I jak poszło?
      U mnie w szkole niestety nie było możliwości zgłaszania swoich tematów - sama nie wiem dlaczego - ale jakoś udało mi się wybrać coś ciekawego i wcisnąć do prezentacji i Dostojewskiego i Lewisa (Smutek)... no i jeszcze Austen (Duma i uprzedzenie) w kontrargumencie :)

      Z pewnością przeczytam, już sam tytuł jest jak dla mnie idealny, bo lubię te klimaty ;) Też mam zamiar bliżej poznać Dostojewskiego (i lit. rosyjską w ogóle) w trakcie tych wakacji - w planach na najbliższy czas "Biesy" i "Zapiski z domu umarłych".

      Pozdrawiam :)

      Usuń
    3. Poszło dobrze, powiedziałem to, co na kartce, ale musiałem sporo nawymyślać na poczekaniu i chyba nie było widać, że mówię coś trochę innego, niż zaplanowałem :) Zalety własnego tematu :)

      Widzę, że też wybrałaś ciekawe utwory, bo mimo że temat z listy szkolnej, a nie własny, to postawiłaś na literaturę znacznie inną, niż ta w kanonie lektur :) Z przedstawionych przez Ciebie książek Dostojewskiego chętnie przeczytam (a nawet mam to w planach od bardzo dawna) ,,Biesy". ,,Zapisków..." trochę boję się, bo wolę raczej powieści, a to raczej wspomnienia autora, ale wiem, że muszę trochę odczekać na ten moment sięgnięcia po ,,Zapiski...". O ile pamiętam, to chyba w ,,Innym świecie" były, a nawet motto z nich pochodzi :)

      Pozdrawiam i życzę wszystkiego dobrego,

      dp

      Usuń
    4. Też nie powiedziałam dokładnie tego, co zaplanowałam, ale to dlatego, że w trakcie mojej prezentacji jedna pani z komisji zrobiła kilka razy dziwną minę i pomyślałam "O rany, pewnie mówię nie na temat" bo pisałam to sama, bez wzorowania się na jakiś tekstach i jak ona tak popatrzyła to traciłam wątek :) Tak, to są właśnie zalety fajnego tematu, że można zmyślać na poczekaniu.

      Tak, "Zapiski..." były właśnie w "Innym świecie", tam usłyszałam o nich po raz pierwszy, ale potem czytałam wiele biografii autora (w tracie przygotowań do matury) i bardzo często o nich wspominano - dość często, by nabrać ochoty i je przeczytać :) Biesy też mam w planach.

      PS. Byłabym zapomniała! Jeśli chodzi o komentarz u mnie, zazdroszczę lektury Kapuścińskiego! Mam w planach Heban i właśnie na niego poluję :)

      Usuń
  3. A ja mam ,,Heban" w planach do zrecenzowania, bo przeczytałem, ale zająłem się innymi książkami i ciągle odkładam na bok :) Ale po Kapuścińskiego jeszcze sięgnę i to może nawet już dziś, bo mam dwie książki, a termin biblioteczny kończy się :)

    OdpowiedzUsuń
  4. Wina jest ewidentna - stagnacja i przeciętność. K. nie potrafił podjąć decyzji, nie potrafił walczyć, kochać, żyć.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. K. rzeczywiście nie potrafił sobie poradzić, a może to przez tę jego bierność nie mógł? Ale według mnie sama przeciętność nie jest wystarczającym powodem ku temu, aby uśmiercić człowieka (jeśli by tak było, to pewnie 80% ludzi trzeba by zabić, bo są przecież przeciętni i niezaradni). Choć zgadzam się z tym, że w książce między innymi właśnie za to K. został zabity (i to tak okrutnie).

      Pozdrawiam i dziękuję za odwiedziny i komentarz.

      Pozdrawiam,

      dp

      Usuń

Labels

Literatura religijna (54) literatura niebeletrystyczna (48) Literatura polska (45) Literatura brytyjska (40) C.S.Lewis (14) różne (14) Edukacja (13) Literatura amerykańska (12) literatura niemiecka (12) literatura francuska (10) J.R.R.Tolkien (8) Literatura włoska (7) Literatura rosyjska (6) F.Dostojewski (5) Poezja (5) Sz. Hołownia (5) życzenia (5) G.Greene (4) Jan Twardowski (4) Konkursy (4) A.Christie (3) J.Bergoglio (3) Jan Paweł II (3) R. Kapuściński (3) literatura argentyńska (3) papież Franciszek (3) Akcje (2) G.K. Chesterton (2) Literatura islandzka (2) M.R. Starr (2) S.Żeromski (2) Stosiki książkowe (2) W.Szymborska (2) Z. Nałkowska (2) literatura skandynawska (2) A. Flegg (1) A.Camus (1) A.Grün (1) A.Seweryn (1) A.Szyszkowska-Butryn (1) Anton Rotzetter (1) B.Ciecierska-Zajdel (1) B.Rzepka (1) C.Duriez (1) C.Miriano (1) C.Randall (1) Ch. Voegel-Turenne (1) Ch.Tolkien (1) David C. Downing (1) E.Mańko (1) E.Orzeszkowa (1) E.Schmitt (1) E.Stachura (1) F.D.Maria (1) F.Hadjadj (1) F.Kafka (1) G. Orwell (1) Grzegorz Sokołowski (1) H.Carpenter (1) H.Hesse (1) J. Bergh (1) J.B. Smith (1) J.Badeni (1) J.Conrad (1) J.Fesch (1) J.K. Stefansson (1) J.Maas (1) J.P.P. Gallagher (1) J.Spillmann (1) J.Stranz (1) J.Witko (1) Josef Dirnbeck (1) K.Minge (1) K.Paterson (1) K.Sobczyk (1) Katyń (1) Kominek (1) L.Dorobczyński (1) L.Fanzaga (1) L.Kołakowski (1) L.Staff (1) M.Batterson (1) M.Behrer (1) M.Clayton (1) M.Gogol (1) M.Grzebałkowska (1) M.Konik-Korn (1) M.Legan (1) M.Majdan (1) M.P. Kozlowsky (1) M.Prokop (1) M.Stanzione (1) Muzyka (1) N. Minge (1) O.Pötzsch (1) Ochrona środowiska (1) P. Mathieu (1) P.Coelho (1) P.Krzyżewski i J.Zjawin (1) P.Thompson (1) Paul L. Maier (1) Piotr Gąsior (1) R.Bonneau (1) R.Kusy (1) Renata Chołuj (1) S. Sturluson (1) S.Clément (1) S.I. Witkiewicz (1) S.Mostue (1) S.Wyspiański (1) Smoleńsk (1) T. Tomczyk (1) T.J.Craughwell (1) T.Müller (1) T.Virgo (1) Teatr(u) (po)Świata (1) U.Orlev (1) V.Hribernig-Korber (1) W.Golding (1) W.Gombrowicz (1) W.Nigg (1) W.Sikes (1) W.Strehlow (1) Wielkanoc (1) Wywiad (1) X i XI Muza - czyli co piszczy w filmie (1) Z.Herbert (1) Z.Kaliszuk (1) dramat (1) literatura irlandzka (1) literatura izraelska (1) zapowiedzi (1) święta (1)

Zegar odwiedzin