Tajemnicza książka C.S. Lewisa

Bułhakow kiedyś napisał, że rękopisy nie płoną. Różnie z tym bywa, prawdą jednak jest, że utrata pewnego zbiorku tekstów C.S. Lewisa byłaby ogromną stratą. Na szczęście notatki dało się odratować, a wynikiem tego Mroczna Wieża.  Po lekturze książki nasuwa się jedno pytanie: czy jest coś jeszcze, czym pisarz jest w stanie nas zaskoczyć? Każda kolejna książka, każde wznowienie, które u nas się wydaje, utwierdza tylko w przekonaniu, że Lewis nadal zaskakuje, choć już nie powstanie nic spod jego pióra.

Tytułowe opowiadanie, odratowane przez Waltera Hoopera (tego samego, który po śmierci pisarza opracował wiele zbiorków esejów, artykułów i szkiców Lewisa) jest nie lada gratką dla fanów twórcy Narnii. Ci, którzy czytali świetną Trylogię kosmiczną znają bez wątpienia postać doktora Ransoma. O ile we wspomnianym cyklu C.S. Lewis zabiera nas w podróż przez Wszechświat (odmalowując przed czytelnikiem wizję Malakandry zwanej przez nas Marsem, Perelandry którą zwiemy Wenus, a także zamieszkałej przez ludzi Tulkandry), tak w Mrocznej Wieży mamy do czynienia z podróżą w czasie, a to za sprawą chronoskopu.

Walter Hooper zrobił dla C.S. Lewisa to, co Christopher Tolkien dla swego ojca. Mroczna Wieża to nie jedyny utwór autora Opowieści z Narnii, który nie ujrzałby światła dziennego, gdyby nie wspomniany badacz twórczości Profesora. Warto wspomnieć wydawane co jakiś czas przez Hoopera eseje Lewisa, artykuły prasowe, czy też różnego rodzaju szkice. Na tym tle Mroczna Wieża wydaje się wyjątkowa. O ile Lewisa jako badacza, profesora literatury, teologa i filozofa z zamiłowania doskonale znamy, o tyle (paradoksalnie) literatury pięknej u niego nie jest wcale tak dużo, jak mogłoby się wydawać. Odkrycie Hoopera stawia nowe światło na prozę Lewisa. Znany z długich powieści pisarz potrafił także po mistrzowsku władać piórem, gdy chodziło o opowiadanie (formę krótką, która musi wybrzmieć tak jak pełnokrwista powieść, choć ma na to zaledwie kilka stron). Czasem łatwiej napisać opasłe tomisko, niż dobrą krótką formę. Lewis udowodnił, że na dziesięciu stronach można zapisać coś, czego brakuje niejednej powieści z wieloma bohaterami i wątkami. Tytułowy tekst w zbiorku ma zadatki na dłuższą pracę (świetnie uzupełniającą Trylogię kosmiczną), ale tuż obok niego w książce obok siebie trwają prawdziwe perełki prozatorskie, potulnie schowane między stronami ze względu na swoją małą objętość. Na tym tle wyróżnia się przede wszystkim Niewidomy od urodzenia - historia mężczyzny, który po operacji odzyskuje zdolność widzenia świata i stawia sobie za cel odpowiedź na pytanie o istotę światła. Wiedza kosztuje go niestety życie, ale nie o głód poznania świata tu chodzi, a o rzeczy, których nie jesteśmy w stanie pojąć, choć są wszechobecne.

przeczytaj także: moja refleksja oparta na "Niewidomym od urodzenia" Lewisa 

Pojawiają się wątki metafizyczne, zdarzają się pełne ironii i humoru spostrzeżenia pisarza, ale nie brak także odrobiny refleksji. Ludzkość od wieków zastanawiała się nad tym, jak wygląda "druga strona księżyca" - ta skąpana w cieniu. Wydaje się, że Lewis zna odpowiedź na to pytanie, choć naturalną koleją rzeczy nie mógł tego sprawdzić. Udowadnia jednak, że jeśli wyobraźnia nas nie ogranicza, nie istnieją inne bariery. To dla fanów kosmosu, ale miłośnicy historii też znajdą coś dla siebie. Pasjonaci starożytności mogą przenieść się do wnętrza konia trojańskiego i posłuchać historii Troi widzianej oczami Lewisa. Ten zbiorek ma cechy dobrej powieści, choć porusza taką mnogość wątków. Smaku dodaje fakt, że to chyba najbardziej tajemnicza książka Lewisa, wręcz legendarna. Do tej pory słychać głosy mówiące o tym, że Mroczna Wieża w rzeczywistości mogła nie wyjść spod pióra pisarza. Wydaje się to mało prawdopodobne, choć sama ciekawostka tylko dodaje apetytu i kusi do samodzielnego zbadania tej pozycji pod kątem kunsztu Lewisa.

Mroczna Wieża to sporo dobrego materiału stworzonego przez autora Opowieści z Narnii. Gdyby nie Walter Hooper, pewnie nie poznalibyśmy żadnego z tych opowiadań, cały plik trafiłby do ognia. Zagadką pozostaje to, co po śmierci Lewisa bezpowrotnie spłonęło, jakie fabuły, jacy bohaterowie na zawsze pozostali ukryci przed światem. Jest jeszcze jedna niewiadoma: czy uratowanie Mrocznej Wieży było jedynie przypadkiem, pojawieniem się w odpowiednim miejscu i czasie Waltera Hoopera i ocalenie rękopisów? Lewis jako chrześcijanin nie wierzył pewnie w zbiegi okoliczności (czy zatem uratowanie zbiorku opowiadań  było więc czymś więcej niż zwykłym przypadkiem?)

Za książkę dziękuję Wydawnictwu Esprit 

 -----------------------

Okładka pochodzi ze strony Wydawcy. 

Infografika oraz wykorzystane w niej zdjęcie są własnością autora bloga